این قاعده، همزمان زیر بنای مکتب اخلاقی مهمی قرار گرفت که به مکتب وظیفه گرایی مشهور است. هرچند جاذبه باشکوه این مکتب بسیاری از صاحب نظران فلسفه اخلاق را مسحور خود ساخت، اما نقدهای بسیاری را نیز در پی داشت. در اینجا سعی میشود تحلیل نقد مطلق گرایی حداکثری در مکتب وظیفه گرایی با توجه به مبانی اخلاق اسلامی بررسی شود تا روشن کند تلاش کسانی که، سعی کرده اند نشان دهند این قاعده، می تواند با مبانی اخلاق اسلامی سازگاری کامل داشته باشد، راه به جایی نمی برد.
منتقدان مبانی مطلق گرایی کانت
1- نقد بنتام و میل. آنان معتقد بودند برای احراز خوبی و بدی یا روایی و ناروایی فعل، باید بر آثار و نتایج مترتب بر فعل نظر کرد و همچنین عقل به تنهایی نمی تواند رفتار آدمیان را هدایت کند
2-هگل، میل و بعدها مک اینتایر در کتابِ در پی فضیلت، اشکال عمده دیگری را بر کانت وارد ساختند، آنان اساساً اخلاق کانت را تهی از محتوای اخلاقی قلمداد کردند، چرا که هیچ وظیفه خاصی را برای کنشگر اخلاقی تعیین نمی کند و آنان معتقد بودند
اخلاق کانت بیش از حد انتزاعی است. همچنین بر این باورند که، مفهومی که کانت از فاعل اخلاقی در ذهن می پروراند، مخدوش و غیرقابل دفاع است
3- همچنین سودگرایان معتقدند کانت معیاری برای رفع تعارض از احکام اخلاقی ارائه نمی دهد.
قطعا نقدهای بیشتری نیز بر امر مطلق کانت وارد است که در کلاس نیز تا حدودی مطرح شد. مثلا متهم میتواند به قاضی بگوید که آیا تو دوست داری با تو آنگونه که با من رفتار شد رفتار بشود!؟ شما نیز میتوانید نقدهای خود را در این زمینه به عنوان نظر ارائه دهید.
یکی دیگر از مشکلات این نظریه عدم راه حل برای تعارضات اخلاقی است. یعنی کانت بین امور اخلاقی مختلفی که با هم تعارض دارند اولویتی قائل نشده است. مثلا اسلام در حالت عادی خوردن گوشت مردار را حرام دانسته ولی اگر در بیابانی باشید که تنها با خوردن گوشت مردار میتوانید زنده بمانید خوردن این گوشت طبق نظر اسلام واجب میباشد. در حالی که نظریه کانت این انعطاف پذیری را ندارد.
به نظر من یکی از مشکلات اساسی این نظریه افراط در مطلق گرایی است. اگر احکام اخلاقی همیشه و همه جا و برای همه کسی صادق باشد و هیچگونه استثنایی را شامل نشود ممکن است مشکلاتی بوجود آورد. مثلا ممکن است یک سخن راست عالمی را ویران کند و موجب قتل هزاران انسان بی گناه شود و با یک دروغ مصلحتی بتوان از این حادثه جلوگیری کرد. در حالی که امر مطلق کانت دروغ را در هر شرایطی غیراخلاقی میداند.